ده‌ق و گوتار له‌ زمانى كورديدا چه‌مك و جياوازى – SUE Conferences

ده‌ق و گوتار له‌ زمانى كورديدا چه‌مك و جياوازى

ده‌ق و گوتار له‌ زمانى كورديدا چه‌مك و جياوازى                                                                                                                       (PP 253 – 273)

پ.ی. د. دارا حه‌مید محه‌مه‌د

زانكۆی گه‌رمیان ، كۆلێجی په‌روه‌رده‌, به‌شی زمانی كوردی

Dara.hamid@garmian.edu.krd

(ژ.م. 07719475744)

بڵاوكردنه‌وه‌ : 29/10/2020

DOI: https://doi.org/10.31972/jickpll19.16

پوخته‌ :

       ده‌ق Text و گوتار Discourse دوو بابه‌تی زمانیی تێكچڕژاون ، پێكه‌وه‌یی و تێكه‌ڵی ئه‌م دوو بابه‌ته‌ زۆرجار گرفتی زمانه‌وانیی دروستكردووه‌ ، به‌ڕاده‌یه‌ك كه‌ جیاكردنه‌وه‌یان لای زۆرێك له‌ زمانه‌وانان ئه‌سته‌مه‌ چونكه‌ بۆچوونه‌كانيان جیاواز و تاڕاده‌يه‌كيش دژبه‌يه‌كن ، له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌ ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌، كه‌ به‌ ناونيشانى (ده‌ق و گوتار له‌زمانى كورديدا، چه‌مك و جياوازى)ه‌وه‌يه‌ و به‌پێى ميتۆدى په‌سنى شيكه‌ره‌وه‌يى ئه‌نجامدراوه‌ ،  هه‌وڵێكه‌ بۆ چاره‌سه‌ركردنى ئه‌و گرفته‌‌ ،  ئه‌ویش به‌ جیاكردنه‌وه‌ی ئه‌م دوو پێكهاته‌ زمانییه‌ و ، خستنه‌ڕووى چه‌مك و بنه‌ماكانيان  و دیاریكردنی سنوور و ستراكچه‌ری Structureهه‌ریه‌ك له‌ ده‌ق و گوتار ، ئاشكرایشه‌ ، كه‌ ده‌ستنیشانكردنی سنوورێكی ته‌واو له‌نێوان هه‌ردوو پێكهاته‌ی ده‌ق و گوتار كارێكی سانا نابێت ، له‌كاتێكدا  كه‌ بزانین ، زۆرێك له‌ زمانه‌وانان و فه‌يله‌سوفه‌كانى وه‌ك ڤان دایك ( Van Dijk) ، ميشيل فۆكۆ ( Foko)، هاليداى (Halliday ) كلاوس برينكه‌ر (Brinker .K)  ، بيشۆ  (PiSho ) و تۆدۆر( Todor ) ….تد بۆچوونی جیاوازیان له‌سه‌ر وابه‌سته‌گیی ئه‌م دوو بابه‌ته‌‌ هه‌یه‌ . هه‌ربۆيه‌ له‌به‌رڕۆشنايى بۆچوونه‌ جياوازه‌كان و  به‌مه‌به‌ستى  چاره‌سه‌ری ئاسته‌نگ و گرفته‌كانی توێژینه‌وه‌كه‌ ئينجا  گه‌یشتن به‌ ئامانجی سه‌ره‌كیی ، كه‌ جیاكردنه‌وه‌ی هه‌ردوو پێكهاته‌ی ده‌ق و گوتاره‌ ، توێژينه‌وه‌كه‌مان ‌ به‌سه‌ر سێ ته‌وه‌ردا دا‌به‌شكردووه ، سه‌ره‌تا چه‌مكه‌ گشتييه‌كان و سنورو و بنه‌ماو پێكهاته‌ى  هه‌ريه‌ك له‌ ده‌ق و گوتار خراونه‌ته‌ڕوو ، دواتر و به سوودوه‌رگرتن له‌ تيۆريى په‌يوه‌نديكردن  ( communication )ى ڕۆمان جاكۆبسون  (R. Jacobson  ) و له‌ڕێى شيكاريى زمانييه‌وه‌ هه‌وڵدراوه‌  هه‌ردوو چه‌مكى ده‌ق و گوتار لێك جيابكرێنه‌وه‌ .

    كليله‌ وشه‌ : تێكست ، ديسكۆرس ، كۆنتێكس ، كۆد ، ئاوێته‌بوون .

تەواوی توێژینەوەکە بخوێنەوە

سەرچاوەکان

  • بارت ، ڕۆلان ، 2007 ، چێژى ده‌ق ، و. ئيسماعيل زارعى ، هه‌ولێر .
  • عومه‌ر ، على شێخ ، 2015 ، ڕۆنانى ده‌ق و ته‌نگه‌ژه‌ى خود ، كه‌ركوك .
  • فه‌رهادى ، ساجيده‌ عبدالله ، 2003 ، ڕسته‌وپاش ڕسته‌ ،نامه‌ى دكتۆرا ، زانكۆى سه‌لاحه‌ددين ، كۆلێجى زمان ، هه‌ولێر .
  • قادر ، شێركۆ حه‌مه‌ئه‌مين ، 2009 ،شيكارێكى گوتارى چيرۆكه‌ هه‌واڵ ، نامه‌ى دكتۆرا ، ، كۆلێجى زمان زانكۆى سلێمانى .
  • كاكل ، قه‌يس ، 2002 ، په‌يوه‌ندييه‌كانى ناو ده‌ق ، نامه‌ى دكتۆرا ، زانكۆى سه‌لاحه‌ددين ، كۆلێجى زمان ، هه‌ولێر .
  • كمال ، ديار على ، 2009 ، گوتارى سياسى كوردى له‌ڕوانگه‌ى پێشگريمانه‌وه‌ ، نامه‌ى دكتۆرا . زانكۆى سه‌لاحه‌ددين ، كۆلێجى زمان . هه‌ولێر .
  • محه‌مه‌د ، دارا حه‌ميد  ، 2010 ، واتاسازى ، سلێمانى .
  • محه‌مه‌د ،دارا حه‌ميد ،2012 ، شيكارى ڕسته‌ى ئاڵۆز له‌ڕوانگه‌ى پراگماتيكه‌وه‌ ، نامه‌ى دكتۆرا ،كۆليجى په‌روه‌رده‌ ، زانكۆى سلێمانى .
  • محه‌مه‌د، دارا حه‌ميد، 2013 ، هه‌ندێ لايه‌ن له‌ تيۆرييه‌كانى زمان ، سلێمانى .
  • الباردي ، محمد، 2004 ، إنشائیة الخطاب في الروایة العربیة الحدیثة ، مركز النشر الجامعي ، تونس
  • البحيري ، سعيد حسن ، 2010 ، اسهامات اساسية في العلاقة بين النص و النحو و الدلالة ، مؤسسة المختار ،مصر .
  • الحميري ، عبدالواسع ، 2014 ، الخطاب و النص ، مفهوم ، العلاقة السلطة ، المؤسسة الجامعية للدراسات و النشر و التوزيع ، بيروت .
  • الصائغ ،عبدالاله ،1999 ، الخطاب الشعري الحداثوي و الصورة الفنية الحداثة وتحليل النص ،المركز الثقافي العربي ، بيروت .
  • برينكر ، كلاوس ،2004 ، التحليل اللغوي للنص ، ترجمه‌ سعيد البحيري ، مؤسسة‌ المختار ، القاهره‌ ، مصر.
  • بغورة ، الزواوي ، 2000 ، مفهوم الخطاب في فلسفة ميشيل فوكو ، الهيئة العامة لشؤون المطابع الاميرية .
  • بوگراند ، روبێرت دى ، 1998 ، النص و الخطاب و الاجراء ) ، ترجمة د. تمام حسان ، عالم الكتب ، القاهرة .
  • توفيق ، محمود ، 2009 ، دلالة الألفاظ على المعاني عند الأصوليين دراسة‌ منهجية‌ تحليلية،مكتبة الوهبةلنشر و التوزيع ، السعودية .
  • ثامر ، فاظل ،2012 ، الوحدات السردية للخطاب ، اربيل .
  • جینیت ، جیران ، 2003 ، خطاب الحكایة ،تر،محمد معتصم وآخرین،ط3،منشورات الاختلاف.
  • حمودي ، خالد عبود و عبد زينه‌ جليل ، 1008 ، البحث الدلالي عند الاصوليين ، مركز البحوث والدراسات الاسلامية ، بغداد .
  • خليل . ابراهيم ، 2010 ، مدخل الى علم اللغة ،دار المسيرة للنشرو التوزيع و الطباعة،الاردن .
  • سوسير ف.دي ، 1988 ، علم اللغه‌ العام ، ت . يوسف يوئيل ، دار الافاق العربيه‌ ، بغداد .
  • شبلنر، برند علم اللغة و الدراسات الأدبية، ترجمة محمود جاد الرب، جامعة الملك سعود الريـاض، د .ط، ص .188 .
  • عزام ، محمد ،2001 ، النص الغائب: تجليات التناص في الشعر العربي،    منشورات اتحاد الكتاب العرب، دمشق، ، ص14.
  • عزيز ،  گوليزار كاكل  ، 2011 ، الروابط الخارجية المحققة للتماسك النصي في المثل القراني ، گۆڤارى زانكۆى كۆيه‌ ژماره‌21 .
  • فاركلوف ، نورمان ، 2009 ، تحليل الخطاب (التحليل النصي في الخطاب الاجتماعي ) ترجمة د. طلال وهبة ، بيروت
  • فضل ، صلاح ، 1992 ، بلاغة الخطاب وعلم النص، عالم المعرفة، عدد 164، ، ص 216.
  • محمد ، ابراهيم احمد و ، مرعي عبدالقادر ، 2016 ، فض الشراكة المفاهيمية بين النص والخطاب ، ، دراسات، العلوم الإنسانية والاجتماعية، المجلد 4  ملحق، 43 ،  جامعة اليرموك ، الاردن .
  • مكدونيل ، ديان ، 2001 ، مقدمة في نظريات الخطاب ،ترجمة د. عزالدين اسماعيل ، المكتبة الاكاديمية ، مصر .

30- Dijk.A.Van,1989, Text and Context , Longman , Linguistics,Library.

31-Halliday & Hasan,Ruqaia,1976,cohesion in English, Longman,London .

32- Jafari.Nastaran&shahbazi.Ali,1999,A Dictionary of Discourse Analysis , Rahnama publications .

33–Paul.James,2010,  An introduction to Discourse Analysis theory and method ,university of Florida, USA .

34- Salkie. Raphael ,2001,Text &Discourse Analysis ,

35-Schmid . J . R , 1973 , Text theorie , problem einer linguistics der sprachlichen Komonocation , munchen .

36-.Widdowson . H.G, Discourse Analysis ,Oxford university press.

سه‌رچاوه‌ى نمونه‌كان :

  • گۆران ، ديوان ، 1980 ، كۆكردنه‌وه‌ و په‌راوێز و پێشه‌كى محه‌مه‌دى مه‌لاكه‌ريم ، چاپخانه‌ى كۆڕى زانيارى كورد ، به‌غدا .
  • عه‌لى . به‌ختيار ،2008 ،  غه‌زه‌لنووس و باغه‌كانى خه‌ياڵ ، سلێمانى .
  • هه‌ڵمه‌ت . له‌تيف ، 2013 ، ديوانى منداڵان ، كۆمه‌ڵه‌ى ڕوناكبيرى كه‌ركوك ، كه‌ركوك .

Leave a Reply

Your email address will not be published.