بسمه تعالی

تحلیل جلوه­های نماد «باد» در اشعار شیرکو بیکس

(PP 399 – 416)     

د. فهری اومر سلیمان⁽¹⁾

دانشگاه صلاح الدین، دانشکده زبان

گروه زبان و ادبیات فارسی

بڵاوكردنه‌وه‌ : 29/10/2020

DOI: https://doi.org/10.31972/jickpll19.32

چکیده

شیرکو بیکس از شاعرانی است که در مضمون­سازی شعری مهارت زیادی داشته. او از ساده­ترین و ابتدایی­ترین واژه­ها، زیباترین و والاترین مضمون­ها و صور خیال­ها را آفریده و  از اين طریق به اشعار و اندیشه شاعرانه خود غنای زیادی بخشیده است. یکی از این واژه­های ساده که در اشعار وی بسامد بسیار بالایی دارد و مفاهیم گوناگونی از آن میتوان استنباط کرد، «باد» است. شیرکو با به کارگیری نماد «باد» هم توانسته است مضامین و صور خیال شعری بسیار زیبایی را بیافریند و هم تونایی و هنرنمایی خود را در فن سرودن اشعار نشان دهد. در این پژوهش سعی شده است که با اشاره به مفهوم باد در ادبیات و عرفان فارسی به ویژه در شعر مولانا جلال­الدین بلخی، مفهوم نماد «باد» و مضامین مرتبط با آن در اشعار شیرکو بیکس از جهات و ابعاد گوناگون مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد تا دیدگاه این شاعر برجسته در به­کار گیری این نماد آشکار شود؛ همچنین تا از این طریق به درک اندیشه­های این شاعر بزرگ ادبیات کردی نزدیکتر شویم. نگارنده در این پژوهش به این نتیجه رسیده که در دیوان اشعار شیرکو بیکس علاوه بر به کارگیری نماد «باد» در مفاهیم گوناگون و با تکرار بسیار زیاد آن، در خلق مضامین زیبای سیاسی، عاطفی ، عاشقانه، و مسایل اجتماعی و … از آن استفاده نموده است.

واژه­های کلیدی:

نماد، باد، اشعار، شیرکو بیکس، مضامین شعرى

تەواوی توێژینەوەکە بخوێنەوە

فهرست منابع

1– منابع فارسی:

ــ بابایی، سیامک، (1368 ش)، فرهنگوارهی اصطلاحات ادبی، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل.

ــ تاجدینی، علی، (1388 ش)، فرهنگ نمادها و نشانهها در اندیشۀ مولانا، چاپ دوم، تهران:سروش.

ــ حافظ، شمسالدین، (1385 ش)، دیوان اشعار، به کوشش خطیب رهبر، چاپ چهلم، تهران: صفیعلیشاه.

ــ داد، سیما، (1387ش)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مروارید.

ــ سنایی غزنوی، مجدود (1384)، دیوان اشعار، تصحیح محمد بقایی (ماکان)، چاپ اول، تهران: اقبال

ــ شریفی، محمد، (1387ش)، فرهنگ ادبیات فارسی، چاپ اول، تهران: نشر نو و انتشارات معین.

ــ عفیفی، رحیم، (1391 ش)، فرهنگ نامۀ شعری، جلد اول، چاپ سوم، تهران: انتشارات سروش.

ــ فردوسی، (1386ش)، شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ دهم، تهران: نشر قطره.

ــ مولوی، جلالالدین محمد، (1375 ش)، مثنوی معنوی، چاپ اول، تهران: انتشارات بهزاد.

ــ یاحقی، جعفر، (1388ش)، فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی، چاپ دوم، تهران: مؤسسه فرهنگ معاصر.

2- منابع کردی:

ــ بوره­که­یی، سدیق، (2008م)، میژووی ویژه­ی کوردی، به­رگی سییه­م، چاپی یه­که­م، هه­ولیر: ئاراس.

ــ بیکس، شیرکو، (2013م)، نووسین با ئاوی خوله­میش (زندگی و خاطرات)، چاپی یه­که­م، سلیمانی: غزلنوس.

ــ بێکەس، شێرکۆ ، (1394ش – 2013م)، دیوانی شعر «ژن و باران»، چاپی یه­که­م ، تهران: آریوحان

ــ ــــــــــــــــــــــــــــ ، (1394ش – 2013م)، دیوانی شعر «لە گوڵەوە هەتا سووتوو»، چاپی یه­که­م ، تهران: انتشارات آریوحان.

ــ ــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1394ش – 2013م)، «حه­فتا په­نجه­ره­ی گەڕۆك»، چاپی یه­که­م ، تهران: انتشارات آریوحان.

ــ  ــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1394ش – 2013م)، دیوانی شعر «تۆئەتوانی بە قومێ ماچ بمخەیتەوە هەڵقوڵین»، چاپی یه­که­م، تهران: انتشارات آریوحان.

ــ ــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1394ش – 2013م)، دیوانی شعر «نسێ»، چاپی یه­که­م، تهران: آریوحان.

ــ ــــــــــــــــــــــــــــــ ، (1394ش – 2013م)، دیوانی شعر «پاییزه میوان»، چاپی یه­که­م ، تهران، آریوحان.

ــ بیکس، هه­لو شیرکو، (2018 م)، سه­د و یه­ک روژ ته­نیایی، چاپی یه­که­م، سلیمانی: یادگار.

ــ رئوف، لوقمان، (2009م)، بنه­ماکانی مودیرنیته­ له شیعره­کانی بیکه­سدا، چاپی یه­که­م، سلیمانی: سه­رده­م.