كاریگه‌رییا شێوازێ گه‌نگه‌شه‌ییێ(پروین اعتصامى) لسه‌ر شعرێن (مه‌لاخه‌لیل مشه‌ختى)
ـــ ڤه‌كۆلینه‌كا به‌راوردكارییه ـــ
(PP 297 – 316)
د.كامران ابراهیم خه‌لیل kameran Ibrahim khelil
پشكا زمانێ كوردى، فاكۆلتییا زانستێن مرۆڤایه‌تى، زانكۆیا زاخۆ، هه‌‌رێما كوردستانا- عیراق (kameran.khelil@uoz.edu.krd)
بڵاوكردنه‌وه : 29/10/2020
DOI: https://doi.org/10.31972/jickpll19.18
پۆخته:
په‌روین اعتصامى ئێكه ژ شاعرێن ئافره‌ت، كو رۆله‌كێ سه‌ره‌كى د نویكرنا شعرا فارسییا ده‌ستپێكا سه‌دێ بیستێدا هه‌بوویه. هه‌ر چه‌نده كو ژیێ ڤێ شاعرێ گه‌له‌ك كورتبوویه لێ شیایه كۆمه‌كا ته‌كنیك و شێوازێن نوى پێشكێشى شعرا فارسى بكه‌ت و به‌رهه‌مێن خۆ ببه‌ته رێزا به‌رهه‌مێن نه‌مرێن شعرا فارسى. دیاره كو ئێك ژ خالێن بهێزێن شعرا (په‌روین اعتصامى) پشتبه‌ستنا وێیه ب بكارهینانا شێوازێ گه‌نگه‌شه‌یى (مناظره) ب تایبه‌ت د ئه‌وان شعر و چیرۆكه‌شعراندا كو لسه‌ر قالبێ (مه‌سنه‌وی) یان (قطعه)یێ هاتینه ڤه‌هاندن. هه‌ر چه‌نده كو ئه‌ڤ شێوازه به‌رى (په‌روین)ێ د شعرا كلاسیكییا فارسیدا هاتییه بكارهینان، لێ(اعتصامى) شیایه د شعرێن خۆدا ڤى شێوازى بگه‌هینیته كوپیتكێ. (مه‌لاخه‌لیل مشه‌ختى) ژى وه‌كو شاعره‌كێ نویێ كورد، ده‌مێ پشتى نه‌كسا سالا 1975ز ئاواره‌ى وه‌لاتێ ئیرانێ دبیت، ئاشنای ئه‌ده‌بیاتا فارسى دبیت و دكه‌ڤیته ژێر كاریگه‌رییا هنده‌ك شاعرێن فارس، دیاره ئێك ژ ڤان شاعران (پروین اعتصامى)ه. (مشه‌ختى) ب ئاوایێن جوداجودا مفا ژ شعر و چیرۆكه‌شعرێن (اعتصامى) وه‌رگرتییه، هه‌ر ژ وه‌رگیرانا چیرۆكێن كو شێوازێ گه‌نگه‌شه‌یى تێدا زاله، هه‌تا ڤه‌هاندنا هنده‌ك شعران لسه‌ر بناغه‌یێ شێوازێ گه‌نگه‌شه‌یى. ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه سه‌ره‌تا ب كورتى باسێ پێشینه‌یا بكارهینانا شێوازێ گه‌نگه‌شه‌یى د شعرا كلاسیكییا رۆژهه‌لاتا ئیسلامى و ب تایبه‌ت شعرا فارسى دكه‌ت، پاشى چه‌وانییا گرنگیدانا (اعتصامى) ب شێوازێ گه‌نگه‌شه‌یى و وه‌رارا ڤى شێوازى د شعرێن وێدا دده‌ته دیاركرن، ل داویێ ژى ب نموونه‌ڤه رۆناهیێ دئێخیته سه‌ر كاریگه‌رییا شێوازێ گه‌نگه‌شه‌ییێ (اعتصامى) لسه‌ر شعرێن (مشه‌ختى)؛ هه‌ر ژ وه‌رگێرانێ بگره هه‌تا هه‌رسكرنا ڤى شێوازى و بكارهینانا وێ ب ره‌نگه‌كێ تازه. ئه‌ڤ ڤه‌كۆلینه لسه‌ر بناغه‌یێ ڤێ گریمانه‌یێ هاتییه ئاڤاكرن كو گه‌له‌ك ژ شعرێن (مشه‌ختى) به‌رهه‌مێ پێكاریگه‌ربوونا وى ب شێوازێ گه‌نگه‌شه‌ییێ (اعتصامى)ینه لێ هه‌مى لسه‌ر بناغه‌یێ لاساییكرن و كۆپیكرنه‌كا ده‌قاوده‌ق به‌رجسته نه‌بووینه.
په‌یڤێن سه‌ره‌كى: شێوازێ گه‌نگه‌شه‌یى، كاریگه‌رى، اعتصامى، مشه‌ختى
سەرچاوەوەکان
زمانێ كوردى:
1- مشه‌ختى، مه‌لاخه‌لیل (دیوان). به‌رگێ ئێكێ، به‌رهه‌ڤكرن: نه‌وزاد مشه‌ختى و كامه‌ران ابراهیم مشه‌ختى، سپیرێز، دهۆك، 2012.
2- مشه‌ختى، مه‌لاخه‌لیل (دیوان)، به‌رگێ دوویێ، ده‌ستنووس.
3- مشه‌ختى، محمد مه‌لاخه‌لیل. كووزرا په‌ندان ل شار و گوندان، ده‌ستنووس.
ب- ب زمانێ فارسى:
- كتێب:
1- هلال، محمد غنیمى. ادبیات تطبیقى، ترجمه: سید مرتضى آیت الله زاده شیرازى، انتشارت امیركبیر، تهران،1390.
2- تفضلى، احمد. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام، به كوشش ژاله آموزگار، انتشارت سخن،1394، تهران.
3- سمیعى، احمد. نگارش و ویرایش، چاپ چهارم، انتشارات سمت، 1387، تهران.
4- شمیسا، سیروس. انواع ادبى، انتشارات فردوسى، تهران،1386.
5- داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبى، انتشارات مروارید، تهران، 1383.
6- میرصادقى، میمنت. واژه‌نامه هنر شاعرى، انتشارت مهناز،تهران،1379.
- دیوان:
7- اعتصامى،پروین(دیوان). كوشش و توضیح: توفیق هـ.سوبحانى، چاپ پنجم، انتشارات احمدى، تهران، 1396.
- گۆڤار:
8- خدایار، ابراهیم و الهامیان، مریم. قابلیتهاى نمایشى مناظره هاى منثور با رویكرد گفتگو محور، فصلنامه نقد ادبى، سال چهارم، شماره 16، ص36
9- ذاكرى، احمد و صمامى، مریم. بارقه هاى از سبك مناظره در ادبیات فارسى ایران (نظم)، فصلنامه تخصصى نظم و نثر فارسى (بهار ادب)، سال چهارم، شماره دوم، تابستان 1390، شماره 12.
10- اذكیایى، پرویز. منشأ مناظره هاى ادبى(ایران باستان و میانرودان) نشریه علمى فرهنگى گوهرگویا، انجمن ترویج زبان و ادب فارسى، دوره 1، سال1، 1386.
11- مقیاسى، حسن و فراهانى، سمیرا. بررسى تطبیقى درون مایه مناظرات در اشعار احمد شوقى و پروین اعتصامى، دومین همایش ادبیات تطبیقى دانشگاه رازى، شهریور 1393.
12- طلوعى آذر، عبدالله و امجدى، محى الدین.نشریه پژوهش هاى تطبیقى زبان و ادبیات ملل، سال 5، شماره 15، بهار 1398.
13- بشردوست، مجتبى. در جستجوى نشابور، انتشارات ثالث، تهران، 1379.
14- نوسر، مریم محمود. بررسى شگردهاى انتقادى در شعر پروین اعتصامى، نشریه ادبیات پارسى معاصر، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، سال ششم، شماره 1، بهار 1395.
15- مشرف، مریم. مفهوم تجدد و نئوكلاسیك در دیوان پروین اعتصامى، پژوهشنامه ادبیات تعلیمى، سال سوم، شماره 11.
16- محمدى بدر، نرگس و مهدى زاده، هاشم. تأملى در تحول مناظره از درخت آسوریك تا اشعار نیمایى، مجله فنون ادبى، سال هشتم، شماره 2، پیایى 15،تابستان 1395.
17- پورجوادى، نصرالله. مناظره شطرنج و نرد ( تصنیف حسام صراف خوارزمى)، مجله نامه فرهنگستان، شماره 6/4.
زمانێ عه‌ره‌بى:
1- الهاشمى، احمد ،جواهر الادب، ط1،دار النشر استقلال، القم، 1366.
2- حمزه، حسین عبد حسین.المناظرات فی ادب الجاحظ ـــ دراسه فی المضمون ــ كتاب البخلا‌ء انموذجا،مجله حولیه المنتدى، عدد 5، 2010.
3- وهبه، مجدی و المهندس، كامل ، معجم المصطلحات الادبیه فی الللغة و الفن، مكتبه لبنان، بیروت، 1979.
Thank you for your sharing. I am worried that I lack creative ideas. It is your article that makes me full of hope. Thank you. But, I have a question, can you help me? https://www.binance.com/ro/register?ref=P9L9FQKY
Thanks for sharing. I read many of your blog posts, cool, your blog is very good.
I was looking at some of your blog posts on this site and I conceive this web site is rattling instructive!
Keep putting up..
Having read this I believed it was rather informative. I appreciate you spending some time and effort to put this short article together. I once again find myself spending a lot of time both reading and commenting. But so what, it was still worthwhile!
Hi there, I believe your website may be having browser compatibility issues. When I look at your site in Safari, it looks fine however, if opening in Internet Explorer, it has some overlapping issues. I just wanted to provide you with a quick heads up! Other than that, excellent site.
A fascinating discussion is worth comment. I believe that you should write more on this topic, it might not be a taboo subject but usually people do not talk about these subjects. To the next! All the best.
Pretty! This was an extremely wonderful article. Thank you for supplying this info.
Spot on with this write-up, I absolutely feel this web site needs a lot more attention. I’ll probably be back again to read more, thanks for the advice!
Good post. I’m facing some of these issues as well..
May I just say what a comfort to find a person that genuinely knows what they are discussing online. You actually know how to bring a problem to light and make it important. More and more people need to read this and understand this side of the story. I was surprised that you are not more popular because you surely possess the gift.
That is a good tip particularly to those new to the blogosphere. Simple but very accurate information… Many thanks for sharing this one. A must read post!
Spot on with this write-up, I actually believe that this amazing site needs a lot more attention. I’ll probably be back again to read more, thanks for the info.
Very nice blog post. I absolutely love this website. Keep it up!
Nice post. I learn something totally new and challenging on blogs I stumbleupon on a daily basis. It will always be exciting to read through content from other authors and use a little something from other websites.
You’re so awesome! I don’t believe I’ve read anything like that before. So wonderful to discover someone with a few unique thoughts on this topic. Seriously.. thank you for starting this up. This website is something that is needed on the web, someone with a little originality.
Way cool! Some very valid points! I appreciate you writing this write-up and also the rest of the site is extremely good.
Way cool! Some very valid points! I appreciate you penning this article and the rest of the website is also very good.