كاریگه‌رى تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر فه‌رهه‌نگى زمانى كوردى
(PP 317 – 330)
م.ى.تریفه محه‌مه‌د فه‌ره‌ج م.ى.كه‌ژاڵ جهابهخش محه‌مه‌د
به‌شى كوردى زانكۆى گه‌رمیان به‌شى كوردى زانكۆى گه‌رمیان
Trefa.mohamed@garmian.edu.krd Kazhal.jhabakh@garmian.edu.krd
بڵاوكردنه‌وه : 29/10/2020
DOI: https://doi.org/10.31972/jickpll19.19
پوخته:
ئه‌م توێژینه‌وه‌یه به‌ناونیشانى (كاریگه‌رى تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر فه‌رهه‌نگى زمانى كوردی)ه ، تێیدا ڕێبازى وه‌سفى په‌یڕه‌وكراوه. ئاشكرایه تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان پانتاییه‌كى فراوانى له ژیانى تاكدا داگیركردووه , تاكه‌كانى كۆمه‌ڵ بۆ دروستكردنى په‌یوه‌ندى ڕۆژانه به‌شێكى كاته‌كانیان له تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كاندا به‌سه‌ر ده‌به‌ن.
بۆیه یه‌كێك له‌و لایه‌نه گرنگانه‌ى نێو ژیان و كۆمه‌ڵگاى مرۆڤایه‌تى له ئه‌مڕۆدا بونى تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانه , وه‌ك ئامرازێك بۆ په‌یوه‌ندیكردن و نزیكبونه‌وه‌ى كۆمه‌ڵگا له یه‌كترى, له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ژیان ڕاسته‌وخۆ په‌یوه‌سته به كۆمه‌ڵ، هه‌ر گۆڕانكارییه‌ك له كۆمه‌ڵدا ڕوبدات ڕاسته‌خۆ كاریگه‌رى له‌سه‌ر زمان و فه‌رهه‌نگى زمان و فه‌رهه‌نگى ئاوه‌زیى ده‌بێت .
توێژینه‌وه‌كه له دو به‌ش پێكهاتوه : به‌شى یه‌كه‌م چه‌مك و پێناسه‌ى تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان ، هه‌روه‌ها كاریگه‌رییه ئه‌رێنییه‌كانى تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر زمان و كاریگه‌رییه نه‌رێنییه‌كانى تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر زمان خراونهتهڕو.
له به‌شى دوه‌مدا پێناسه‌ى فه‌رهه‌نگ ، جۆره‌كانى فه‌رهه‌نگ ، كاریگه‌رى تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له سه‌ر فه‌رهه‌نگى گشتى زمان هه‌روه‌ها كاریگه‌رى تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له سه‌ر فه‌رهه‌نگى ئاوه‌زى باسكراوه. له كۆتایی توێژینه‌وه‌كه‌دا ئه‌نجام و پوخته‌ى توێژینه‌وه به‌زمانه عه‌ره‌بی و ئینگلیزى له‌گه‌ڵ ئه‌و سه‌رچاوانه‌ى سودیان لێ وه‌رگیراوه ، خراونهتهڕو.
وشه كلیلیه‌كان:فه‌رهه‌نگى گشتى,فه‌رهه‌نگى ئاوه‌زى,تۆڕى كۆمه‌ڵایه‌تى,وشه‌سازى.
سه‌رچاوه‌كان به زمانى كوردى :
- حه‌مه‌ئه‌مین,خۆشناو عه‌زیز,ڕه‌شید,سه‌لام ڕه‌حیم(2019)فه‌رهه‌نگى زمان و پرۆسه فه‌رهه‌نگییه‌كان له زمانى كوردیدا,گ.ز.گه‌رمیان ,ژ.6
- حه‌مید,ساكار ئه‌نوه‌ر(2009)وشه‌خواستن له زمانى كوردیدا,نامه‌ى ماسته‌ر ,زانكۆى سه‌ڵاحه‌دین.
- خالد,هیوا سه‌لام(2017)كاریگه‌رى تۆڕه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌سه‌ر زمانى كوردى,گ.ز.ڕاپه‌ڕین ,ژ.10 ساڵى چواره‌م.
- دزه‌یی,عه‌بدولواحید موشیر(2014)لێكسیكۆلۆجى,چاپى دوه‌م.
- ڕه‌حیمى,كامه‌ران(2007)خه‌سارناسى و وشه‌سازى له زمانى كوردیدا,وه‌رزنامه‌ى زانستى زمانه‌وان لێكۆڵینه‌وه,كۆڕى زانستى زمانى كوردى-ئێران,ئاراس,هه‌ولێر.
- سه‌عید,محه‌مه‌د مه‌جید(2015) فه‌رهه‌نگ و پرۆسه‌ى به‌لێكسیمبون له زمانى كوردیدا,نامه‌ى ماسته‌ر ,زانكۆى سلێمانى.
- شوانى,ڕه‌فیق(1998)كاریگه‌رى بزوتنه‌وه‌ى كورد و فراوانبونى فه‌رهه‌نگى وشه‌ى زمانى كوردى,گ.ز.كاروان,ژ.127
- صدیق,فاروق عومه‌ر(2013)له‌دایك بونى وشه.
- عه‌بدولڕه‌حیم,عوسمان كه‌ریم(2014)وشه‌سازى زمانى كوردى و ڕێگاكانى ده‌وڵه‌مه‌ندكردنى,نامه‌ى ماسته‌ر,زانكۆى سلێمانى.
- عه‌بدوڵلا,ڕۆژان نورى(2013)فه‌رهه‌نگى زمان و زاراوه‌سازى كوردى,چاپى دوه‌م,چاپخانه‌ى چوارچرا.
- عه‌لى, به‌كر عومه‌ر,عه‌بدولغه‌نى,سوزان سه‌عدوڵڵا(2019)زاراوه له فه‌رهه‌نگى زمانى كوردیدا, گ.ز.گه‌رمیان, ژ.6
- مه‌حوى,محه‌مه‌د(2016)مه‌نامه,چاپى یه‌كه‌م,چاپخانه‌ى ئه‌ندێشه.
- محه‌مه‌دئه‌مین,میدیا مراد(2009)لێكدان و خستنه‌پالَ له زمانى كوردیدا,نامه‌ى ماسته‌ر,زانكۆى سه‌ڵاحه‌دین.
- موكریانى,هه‌ژار,هه‌مبانه بۆرینه.
سه رچاوه كان به زمانى فارسى:
15ز امين افشار، مريم و محمدى نيا ، مهدى ( 1396)، مقايسه تغييرات صرفى واژگان زبان فارسى بين تلگراف و فضاى مجازى ، دومين كنفرانس بين المللى ادبيات و زبان شناسى.
- بخشى ، اختيار (1395)، بررسى و نقد بخش نحو دستور زبان فارسى معاصر ژيلبر لازار، http://maqalat-e-bakhshi.blogfa.com/post/4/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%88
- حسينى بهشتى ، ملوك السادات (1393)، ساختواژه، اصطلاح شناسى و مهندسى دانش ، چاپ اول ، پژوهشگاه علوم وفناورى اطلاعات ايران ، تهران.
- خورشيديان ، رائيكا وديگران ( 1393) ،نقش رسانه ها در هدايت فرهنگ عمومى (بررسى موردى : جريان مد در جامعه) ، رسانه و فرهنگ ، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى ، سال چهارم ، شماره دوم .
- ذوالفقارى ، حسن ( 1388) ، بررسى ضرب المثلهاى در دو سطح واژگانى و نحوى ، فنون ادبى (علمى – پژوهشى)، سال اول ، شماره 1 ، دانشگاه اصفهان.
- رحمان زاده ، سيدعلى (1389)، كاركرد شبكه هاى اجتماعى مجازى در عصر جهانى شدن ، مطالعات راهبردى جهانى شدن ، سال اول ، پیش شماره اول .
- سايت / تعريف شبكه هاى اجتماعى چيست ؟(شبكه اجتماعى ) – متمم ،محل توسعه مهارت هاى من.
- سبزعليپور ، جهاندوست و نيك گهر ، سيده فاطمه (1393)، فرهنگ نگارى گويشى ، مطالعه موردى : بررسى فرهنگ نگارى در گيلكى ، فصلنامه علمى – پژوهشى دانشگاه الزهرا ، سال ششم ، شماره 11.
- شريفى ، شهلا ، مولوى وردنجانى ، آرزو ( 1387)، پربسامد ترين روابط مفهومى ميان واژگان ، مجله زبان وادبيات فارسى ، سال ششم ، دانشگاه سيستان و بلوچستان .
- شوهانى ، عليرضا و حسينى، سارا ( 1397)، بررسى وجوه تأثير فضاى مجازى بر زبان و ادبيات فارسى معاصر ، نشريه زبان و ادب فارسى ، سال71، شماره 237، دانشگاه تبريز.
- شيرزاده طالقانكى ، فاطمه (1391)، واژه و واژگان در زبان ، مؤسسه فرهنگى و اطلاع رسانى تبيان.
- گلفام ،ارسلان (1393) ، اصول دستور زبان ، چاپ ششم ، تهران.
- عدلى پور ، صمد و قاسمى ، وحيد و ميرمحمد تبار ، سيد احمد ( 1393)، تأثير شبكه هاى اجتماعىفيس بوك بر هويت فرهنگى جوانان شهر اصفهان ، فصلنامه تحقيقات فرهنگى ايران ، دوره هفتم ، شماره1 .
- قاسمى زاده ، بهرنگ و رحيمى، سعيد (1385)، ارائه يك واژگان براى كلمات فارسى .
- قانعيان سبدانى، مهناز (1390)، بررسى تأثير رسانه هاى جهانى بر هويت فرهنگى جوانان، فصلنامه ى مطالعات راهبردى سياستگذارى عمومى ، دوره2 ، شماره5 . sspp.iranjournals.ir/article_2477.html
- كاظم زاده ، موسى و كوهى ، كمال (1389) ، نقش وسايل نوين ارتباط جمعى درتوسعه فرهنگى ، موانع و راهكارها ، فصلنامه مطالعات فرهنگ – ارتباطات ، سال دوازدهم ، شماره دوازدهم .
- ماژين ، فرخنده قاسمى و قديانلو ، افسانه و قاسمى ، راضيه ، (1395) ، بررسى اثربخشى به كارگيرى واژگان ذهنى در ارتباط با درك مطلب دانش اموزان پايه چهارم، پژوهشهاى زبان شناسى دانشجويان 405دانشگاه تربيت معلم شرافت .
- مدرسى ، فاطمه ( 1387) ، از واج تا جمله فرهنگ زبان شناسى – دستورى، چاپ دوم ، نشر چاپار ، تهران .
- مرئى ، آزاده ( 1395)، شبكه هاى اجتماعى ، از ديروز تا امروز ، مؤسسه فرهنگى و اطلاع رسانى تبيان ،https://article.tebyan.net
- المشكوه الدينى ، مهدى (1391)، سير زبان شناسى ، چاپ ششم ، انتشارات دانشگاه فردوسى ، مشهد.
- مشكوه الدينى، مهدى (1391)، دستور زبان فارسى واژگان و پيوندها ، چاپ ششم ، ويراست 2 ، تهران.
- نجفيان ، آرزو (پاييز وزمستان1392) ، بازشناسى واژه هاى مشتق در ذهن گويشوران زبان فارسى از منظر روانشناسى زبان و كاربرد ان در واژه‌گزينى ، پژوهشهاى زبانى ، سال 4 ، شماره 2 ، تهران.
سه رچاوه كان به زمانى ئينگليزى:
37-Ahika Belal h of I unce of digtal social mediain writing and speaking of teriay leud student /B R A university;Department of English and Human ties.
38-Aitchison, J.1989 . Words in the mind :An introducation to the mental lexicon , Basil: Blackwell.
سايته كان:
39-https://com,jessica grabrow,2014
40-pars.ie/publications/papers/pre-prints/farsi-lexicon.pdf
41-https://motamem.org/شبکه-های-اجتماعی-چه-هستند-و-چگونه-تعریف
Thank you for your sharing. I am worried that I lack creative ideas. It is your article that makes me full of hope. Thank you. But, I have a question, can you help me? https://accounts.binance.com/cs/register-person?ref=OMM3XK51
Thank you for your sharing. I am worried that I lack creative ideas. It is your article that makes me full of hope. Thank you. But, I have a question, can you help me?
Nie mogę sobie wyobrazić lepszego miejsca do odwiedzenia w sieci – ten blog to prawdziwa skarbnica wiedzy i inspiracji, gdzie każdy artykuł przynosi nowe spojrzenie na tematy, które mnie interesują, i zachęca do refleksji nad nimi, co sprawia, że codziennie wracam tu z jeszcze większym zaciekawieniem i oczekiwaniem na kolejne wpisy!